Ngày 8/1/2025, RFA Tiếng Việt đăng bài bình luận “Nghị định 168: Những hệ quả tai hại”, của tác giả Jacob.
Theo đó, Nghị định 168/2024/NĐ-CP với mức xử phạt giao thông được đánh giá cao gấp nhiều lần so với thu nhập trung bình của người dân, đã và đang gây ra nhiều tranh cãi trong xã hội.
Tác giả cho biết, trên mạng xã hội TikTok, ngày càng nhiều tài xế đăng tải video thể hiện sự chán nản, thậm chí quyết liệt, như đốt hoặc cắt bỏ giấy phép lái xe, để phản đối các quy định được cho là quá khắt khe, khiến cuộc sống vốn đã khó khăn nay càng áp lực.
Nhiều tài xế còn cho biết, với đặc thù nghề lái xe, thì việc không may vi phạm giao thông trở thành điều khó tránh.
Vì vậy, tác giả nhận xét, mức xử phạt vi phạm giao thông lên đến hàng chục triệu đồng khiến nhiều người không khỏi lo lắng, bởi số tiền này vượt xa khả năng chi trả của họ, đặc biệt khi thu nhập hàng tháng của tài xế thường chỉ ở mức hơn chục triệu đồng.
Với những gia đình phụ thuộc vào nghề tài xế, một lỗi vi phạm có thể đồng nghĩa với việc gia đình rơi vào cảnh túng quẫn, không đủ tiền sinh hoạt hay con cái không thể học tập.
Theo tác giả, những câu chuyện ghi lại trên mạng xã hội còn cho thấy sự khủng hoảng tâm lý trầm trọng, mà người dân phải đối mặt. Một video cho thấy, một người phụ nữ đã bật khóc nức nở khi nhận thông báo xử phạt, với số tiền lên tới vài triệu đồng; hoặc một video khác cho thấy, một tài xế phải nằm xuống đường để thở vì quá sốc, khi biết khoản tiền phạt còn lớn hơn cả thu nhập từ chuyến hàng của mình.
Đáng lo ngại hơn, tác giả cũng cho biết, trên TikTok xuất hiện các lời khuyên thu hút hàng chục ngàn lượt thích, rằng “không nên nhường đường cho xe cứu thương hoặc xe cứu hỏa”, vì sợ bị xử phạt nguội.
Dù đây là một quan điểm cực đoan, nhưng điều này phản ánh sự lo ngại về quy trình phạt nguội, thường có độ trễ khoảng từ 1 đến 3 tháng.
Vẫn theo tác giả, trong bối cảnh bức xúc lan rộng, nhiều biểu tượng phản kháng bắt đầu xuất hiện và lan truyền mạnh mẽ.
Đặc biệt, lời tuyên ngôn của Chủ tịch Hồ Chí Minh, lên án chế độ hà khắc của thực dân Pháp: “Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lý, bóc lột dân ta đến tận xương tủy, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều”, bất ngờ được các tài xế dẫn lại, để ám chỉ sự bất công của các mức xử phạt giao thông.
Cùng với đó, tác giả cho hay, bài hát “Trả lại cho dân” của nhạc sĩ Việt Khang đã lan tỏa khắp không gian mạng (Tiktok), trở thành tiếng lòng của nhiều người dân.
Một đoạn “sấm” được cho là của Trạng Trình Nguyễn Bỉnh Khiêm, với dự báo về sự hỗn loạn xã hội, như “Chừng nào thằng ngốc làm vua, thế gian cạo trọc, thầy chùa để râu”, bất ngờ cũng được nhắc lại, làm sâu sắc thêm sắc thái phản ứng đối với Nghị định 168.
Tác giả đánh giá, những biểu tượng này không chỉ phản ánh sự bất mãn, mà còn là lời cảnh báo rằng, chính sách – nếu không được xây dựng trên sự đồng thuận và thấu hiểu thực tế đời sống người dân, có thể làm nảy sinh những làn sóng phản ứng ngầm đầy phức tạp.
Trong bối cảnh quyền tự do ngôn luận bị siết chặt, người dân tìm đến những hình thức phản kháng gián tiếp, bằng cách sử dụng các phát biểu nổi tiếng của các lãnh đạo, hoặc những nhạc phẩm ý nghĩa, thơ ca sâu sắc, để bày tỏ sự bất mãn.
Điều đáng chú ý, tác giả nhấn mạnh, Nghị định 168 – được dân gian gọi đùa là “Nhất Lộc Phát” của ngành công an, đang đặt ra câu hỏi về sự cân bằng giữa lợi ích của chính quyền và quyền lợi của người dân.
Liệu những bất cập trong Nghị định này, có được Thủ tướng Phạm Minh Chính và Tổng Bí thư Tô Lâm lắng nghe và sửa đổi, để phù hợp hơn với đời sống thực tế? Câu trả lời này sẽ là thước đo quan trọng cho việc, liệu chính quyền có thực sự đặt mục tiêu “lấy dân làm gốc”, như đã nhiều lần tuyên bố hay không.
Tác giả cho rằng, một chính sách pháp luật được xây dựng vì dân, không chỉ cần hợp tình, hợp lý, mà còn cần thể hiện được sự lắng nghe và quan tâm đến tiếng nói của người dân – những người chịu tác động trực tiếp từ các quy định pháp luật.
Ý Nhi – thoibao.de
